wayne shorter quartet @ μέγαρο μουσικής

Υπάρχει ένα μεγάλο θέμα για το κατά πόσο η μουσική που δημιουργεί ένας καλλιτέχνης (πρέπει να) είναι "relevant". Να είναι δηλαδή έκφραση της εποχής της και παράλληλα να "σπρώχνει" μπροστά την εξέλιξη της τέχνης. Η κουβέντα που μπορεί να προκύψει είναι φυσικά τεράστια. Καταρχάς γιατί δεν είμαι σίγουρος οτι οι μουσικοί πρέπει να έχουν τέτοιον αυτοσκοπό, άλλωστε στην ποπ μουσική οι περισσότερες σημαντικές εξελίξεις δεν έγιναν απο κάποιους που προσπάθησαν να είναι "μπροστά" αλλά απο αυτούς που δεν προσπάθησαν καθόλου και απλά έπαιξαν αυτό που εξέφραζε εκείνη την εποχή. Πολλά τα παραδείγματα μουσικών που ήταν απλά στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή και έχουμε να λέμε "οτι ο χ το έκανε πολύ πριν απο εκείνον, αλλά αυτός πήρε τη δόξα". Σε άλλα - 'μη ποπ' ας πούμε - είδη μουσικής οι πειραματισμοί είναι οπωσδήποτε πιο έντονοι. Ο Miles είχε να καυχιέται οτι άλλαξε την ιστορία της μουσικής 2-3 φορές (την άλλαξε τελικά; τη μουσική, όχι το υποείδος της jazz). Ο Mingus δημιούργησε μερικούς καταπληκτικούς δίσκους, "για λίγους" όμως, αναλογικά. Το ίδιο και ο Ornette Coleman, ο Eric Dolphy και άλλοι τόσο σημαντικοί μουσικοί.

Ο Wayne Shorter μπορεί να είναι περήφανος οτι υπό (και) αυτό το πρίσμα είναι απο τους σημαντικότερους δημιουργούς του 20ου αιώνα. Επηρέασε τη jazz σε τεράστιο βαθμό και ως συνθέτης και ώς σαξοφωνίστας. Ήταν μέλος ενος απο τα δύο φανταστικά κουιντέτα του Miles (υπο μια έννοια αντικατέστησε κανέναν λιγότερο απο τον John Coltrane) και μετά ως leader έβγαλε μερικούς καταπληκτικούς δίσκους. Πάντα προοδευτικός, δεν είναι άξιο απορίας λοιπόν οτι 43(!) χρόνια μετά το 'Miles Smiles' η μουσική που παίζει δεν έχει καμία σχέση με το 'Footprints' του εξαιρετικού εκείνου δίσκου.

Μας επισκέφθηκε ως leader ενός κουαρτέτου που περιλαμβάνει μερικούς απο τους καλύτερους μουσικούς που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Ο καταπληκτικός (μα τι voicings ήταν αυτά;) Danilo Pérez στο πιάνο, ο John Patitucci στο όρθιο μπάσο (τον είχα υποτιμήσει όταν βιάστηκα να τον κατατάξω στους αντιπαθείς fusion μουσικούς - με διέψευσε πανηγυρικά) και ο τεράστιος Brian Blade στα τύμπανα. Μπορεί οι γνώσεις μου περί jazz θεωρίας και αρμονίας να μην είναι με τίποτα επαρκείς για να κατανοήσω τι ακριβώς έκαναν οι μουσικοί προχθές, αλλά είμαι αρκετά σίγουρος για τα τεράστια πλαίσια ελευθερίας τα οποία τους έδωσε ο Wayne. Με λίγα λόγια τους είπε να παίξουν, να ακούν ο ένας τον άλλον, και να δώσουν μικρή σημασία σε φόρμες και οτιδήποτε περιοριστικό. Το αποτέλεσμα άνετα κατατάσσεται στη free jazz, απο αυτή που χρειάζεται μουσικούς υψηλότατου επιπέδου για να λειτουργήσει. Και σίγουρα είναι για "εξασκημένα" αυτιά, και όχι για όλα τα γούστα. Δεν είναι τυχαίο οτι όποιον ρώτησα είτε ήταν ενθουσιασμένος, είτε απογοητευμένος - ανάμεσα στους απογοητευμένους και μουσικοί.

Στο ψητό λοιπόν: ενα δίωρο (νομίζω, το τελευταίο που με ένοιαζε ήταν η ώρα), αυτοσχεδιασμού. Ιδέες που ξεπηδούσαν απο τον ένα μουσικό, που τις άκουγε ο άλλος και τις επαναλάμβανε παραλλαγμένες ή έπαιζε κάτι αντίθετο απο αυτές για να δημιουργήσει ένταση. Ένταση που σε έκανε να πεταχτείς απο το κάθισμα, ειδικά όταν ο Brian Blade κοπανούσε το σετ του σαν δαιμονισμένος, προτού το ξαναχαϊδέψει - τρομαχτικό το touch και οι δυναμικές αυτού του ανθρώπου. Και μετά ηρεμία, απο αυτές που ακολουθούν την καταιγίδα και που ξέρεις οτι προμηνύουν την επόμενη. Όχι όμως προβλέψιμα. Καθόλου όπως θα το έκανε ένα ποστ ροκ συγκρότημα - το ξέρω οτι είμαι υπερβολικός, αλλά γιατί να ακούς ποστ ροκ όταν υπάρχει η μαγεία της jazz; Το interplay μεταξύ των μουσικών, οι οποίοι συχνά γελούσαν απο το απρόβλεπτο παίξιμο του άλλου, απίθανο. Χαρακτηριστικό σημείο στο encore που εν μέσω ενός επιβλητικού επαναλαμβανόμενου vamp, ο Danilo Perez μετέτρεψε το μέρος του σε samba(!) και έσκασαν όλοι στα γέλια!

Φοβάμαι οτι οι λέξεις δεν επαρκούν (ή εγω δεν είμαι αρκετά καλός χειριστής τους) για να περιγράψουν την ατμόσφαιρα της συναυλίας. Μουσική για λίγους ίσως, ίσως όχι "relevant" για αυτόν ακριβώς τον λόγο, αλλά μουσική που αν αφεθείς σε συγκλονίζει.