Celine - Voyage Au Bout De La Nuit

Θα ξεκινήσω απο τα άσχημα. Ο Σελίν ήταν ρατσιστής αντισημίτης, γύρω στο '40 δημοσίευσε μια σειρά απο φριχτούς λιβέλους με αυτό το θέμα, αρνήθηκε να πολεμήσει στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας διέφυγε αρχικά στην Γερμανία όπου για ένα διάστημα φυλακίστηκε, και τελικά στη Δανία, καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία απο τη Γαλλία αλλά τελικά του δόθηκε χάρη και του επιτράπηκε να επιστρέψει [1].

Ο Φιλιπ Ροθ έφτασε στο σημείο να πει πως για να διαβάσει Σελίν πρέπει να ξεχάσει την Εβραϊκή του συνείδηση.

Αλλά το κάνει.

Όπως κάθε αναγνώστης αξίζει και πρέπει να ξεχάσει την αποκρουστική πλευρά του συγγραφέα. Γιατί το "Ταξίδι στο τέλος της νύχτας" είναι απο τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, δεν έχω πια καμία αμφιβολία για αυτό. Είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας, ο ήρωας Μπαρνταμού περνάει απο τα ίδια μέρη που πέρασε στην πραγματικότητα ο Σελίν - με μία σημαντική διαφορά. Ενω ο ίδιος ο συγγραφέας προερχόταν απο αστική οικογένεια που του παρείχε υψηλού επιπέδου παιδεία και μόρφωση, ο Μπαρνταμού ανήκει στο λαϊκό στρώμα. Μέσα απο τα μάτια του και τη ματιά του, ως αναγνώστες ερχόμαστε σε επαφή με τον Α' Παγκόσμιο, με την αποικιοκρατία, τoν υλιστικό πολιτισμό της Αμερικής και τη ζωή σε ένα εξαθλιωμένο προάστιο του Παρισιού.

Χαρακτηρίστηκε "μηδενιστικό", ενω στην πραγματικότητα είναι η έκφραση της απελπισίας του Σελίν για τον Δυτικό πολιτισμό μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο ο ίδιος πολέμησε και ο οποίος κόστισε φριχτά στη Γαλλία και οι απώλειές του (1,697,800 νεκροί, 4,266,000 τραυματίες [2]) χαράχτηκαν για πάντα στο συλλογικό ασυνείδητο. Χαρακτηρίστηκε "απάνθρωπο", ενω στην πραγματικότητα εξερευνεί τα βάθη του ανθρώπινου ψυχισμού, αυτά τα οποία συνήθως τον οδηγούν σε φριχτές πράξεις και τον κάνουν να υποκύπτει στη ζωώδη φύση του. Ο Σελίν δεν διδάσκει, δεν έχει την απάντηση, μόνο παρατηρεί και συλλογίζεται. Είναι σκοτεινό (η "Νύχτα" του τίτλου σε πολλά σημεία του βιβλίου παραπέμπει στην ίδια τη Ζωή) και απαισιόδοξο, ναι, αλλά και χιουμοριστικό. Μένει χαραγμένο στην ψυχή όποιου το διαβάσει - είναι ικανό να αλλάξει τον τρόπο σκέψης του αναγνώστη και τον τρόπο που βλέπει τους ανθρώπους. Γιατί, όπως λέει ο Ροθ "ο Σελίν είναι μέγας απελευθερωτής".

[1]: Louis-Ferdinand Céline (1894-1961)

[2]: World War I casualties (France)